İSO, Eylül ayında açıklanan “İSO Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” araştırmasının ardından, ağırlıklı olarak KOBİ kuruluşlarını kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin performansı açısından önemli sonuçlar ortaya koyan araştırmaya göre, sanayi sektörü geçen yıl Rusya-Ukrayna savaşı, enflasyonun yükselmesi, finansal koşullardaki sıkılaşma gibi önemli gelişmelerin yaşandığı bir ortamda faaliyet gösterdi. yaşanmış ve buna bağlı olarak küresel büyüme ve ticaret yılın ikinci yarısında ivme kaybetmiştir. gösterdi.
Bu kapsamda İSO İkinci 500 sonuçlarına bakıldığında ikinci 500 firmanın üretim satışları 2022 yılında yüzde 104,8 artarak 694,8 milyar liraya ulaştı. Bu artışta güçlü iç talep ve ihracat büyümesinin yanı sıra enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş belirleyici rol oynadı.
İSO İkinci 500’ün üretimden satışlarındaki değişimler yıl sonu TÜFE enflasyonundan arındırılarak incelendiğinde, 2022’de yüzde 24,7 ile çok güçlü bir reel artış yaşandığı görüldü. Ancak bu artış yüzde 30,4’ün üzerinde. 2021’de yüzde artış. altındakaldı.
Reel değişimler hesaplanırken geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi yıl sonu TÜFE enflasyonu kullanıldı. 2022 yılı sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27, ÜFE enflasyonu ise yüzde 97,72 oldu. Bu orana bakıldığında üretimden satışlardaki reel artış yüzde 3,6’da kaldı.
“ISO İkinci 500″ün en büyük şirketleri
Geçen yıl İSO İkinci 500’de birinciliği 2 milyar 54 milyon liralık üretimden satışla “Şirikçioğlu İplik” ve “Denim” firmaları paylaşmıştı. Safa Tarım 2 milyar 51 milyon lirayla ikinci, Erdoğanlar Alüminyum ise 2 milyar 47 milyon lirayla üçüncü oldu.
İkinci 500 sıralamasında üretimden satışı 2 milyar 54 milyon lira ile 886 milyon lira arasında olan şirketler yer aldı. Bu yılki listeye 125 yeni sanayi kuruluşu dahil oldu. Bunlardan 51’i İSO 500’den İSO İkinci 500’e düşen şirketlerdi.
Geçtiğimiz yıl zayıflayan küresel büyüme dinamiklerine rağmen Türkiye’nin ihracatı yüzde 12,9 artışla 254,2 milyar dolara ulaştı. Aynı yıl İSO İkinci 500’ün ihracatı da yüzde 19,3 artışla 16,1 milyar dolara ulaşarak tarihi rekor seviyeye ulaştı.
İSO İkinci 500’ün ihracat artış hızı Türkiye ve İSO 500’ün üzerinde gerçekleşti. İkinci 500’ün Türkiye sanayi ihracatındaki payı 0,3 puan artarak yüzde 6,5’e yükseldi.
İkinci 500’ün faaliyet karı 100,4 milyar liraya çıktı
İSO İkinci 500, 2022’de satış performansının yanı sıra kârlılığında da başarılı bir yıl geçirdi. Söz konusu yılda şirketlerin faaliyet kârı yüzde 91 artarak 100,4 milyar liraya ulaştı. Öte yandan aynı dönemde faaliyet kârlılığı oranı da 1,1 puan azalarak yüzde 12,6’ya geriledi.
Benzer şekilde faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr da yüzde 90,2 artışla 121,1 milyar liraya ulaştı. Bu artışa rağmen FAVÖK karlılık oranı 1,4 puan azalarak yüzde 15,2’ye geriledi.
Vergi öncesi kar ve zarar toplamı yüzde 98,2 artışla 37,7 milyar liradan 74,7 milyar liraya yükseldi. Ancak satışlardan elde edilen kâr oranı 0,4 puan azalarak yüzde 9,8’den yüzde 9,4’e geriledi.
Tüm bu gelişmeler, kârlılık oranlarında bir önceki yıla göre bir miktar daha düşük performansa işaret etti. Ancak yüksek enflasyon ortamı ve döviz kurlarının etkisiyle maliyetlerin hızla arttığı bir yılda kâr-zarar istikrarının başarıyla yönetilebildiği görüldü.
İSO İkinci 500’de diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar 70 milyar lira, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ise 63,5 milyar lira oldu.
Geçtiğimiz yıl faaliyet dışı gelirlerin kârlılığa katkısı önemli ölçüde azaldı. Faaliyet dışı gelirlerin toplam dönem kâr ve zararı içindeki payı 2021’de yüzde 17,2’den 2022’de yüzde 8,7’ye düştü.
Yılların kendine özgü koşulları nedeniyle farklı eğilimler olsa da 2022 yılında sanayicinin asıl faaliyetlerine daha çok odaklandığı ve kârını asıl işinden elde ettiği görüldü.
Finansman giderleri 32,3 milyar liraya çıktı
İkinci 500’ün finansman giderleri, sanayi kuruluşlarının karlılığının temel belirleyicilerinden biri olmayı 2022’de de sürdürdü. İkinci 500’ün finansman maliyeti geçen yıl yüzde 60,8 artarak 32,3 milyar liraya ulaştı. Finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı ise 6 puan azalarak yüzde 32,2 oldu.
Finansman giderlerinin kârlılık üzerindeki baskısının azalması olumlu bir gelişme olsa da, burada 2022 yılındaki düşük faiz ortamının yanı sıra kredi kullanımını katı kurallara bağlayan düzenlemeler de etkili oldu. Ancak faiz ve krediye erişim koşullarının o döneme göre halihazırda önemli ölçüde sıkılaşmış olması, finansman maliyetlerinin faaliyet kârına oranındaki göreli iyileşmenin sürdürülebilirliğini tartışmalı hale getiriyor.
Şirketlerin aktif ve kaynak yapılarındaki gelişmeler incelendiğinde ikinci 500’ün bilanço büyümesinin yüzde 68,2 olduğu görüldü. Söz konusu veriler, önceki yıllardan farklı olarak aktiflerdeki büyümenin borçla değil öz kaynakla finanse edildiğini gösterdi.
İkinci 500’de ertelenen KDV 8,9 milyar liraya çıktı
Geçen yıl mali borçlar yüzde 38,2 oranında artarken, diğer borçlardaki artış yüzde 61,6 ile daha yüksek oldu. Böylece mali borçların toplam borçlar içindeki payı yüzde 50,3’e düşerken, diğer borçların payı yüzde 49,7’ye yükseldi.
Borçların vadelerine göre gelişimine bakıldığında, kısa vadeli mali borçlardaki artış yüzde 70,1 ile uzun vadeli mali borçlardaki yüzde 6,3’lük artışın oldukça üzerinde gerçekleşti. Bu sürecin en somut yansıması kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payında ortaya çıktı. 2021’den sonra 2022’de de artmaya devam eden bu oran, yüzde 61,5 ile 2008 sonrası dönemin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artışta olumsuz faiz ortamının yanı sıra yeni kredi düzenlemelerinin uzun vadeli kredilere erişimi zorlaştırması ve kısa vadeli kredi kullanımını teşvik etmesi etkili oldu.
Son yıllarda sanayicilerin makul çözüm beklediği konulardan biri olan devredilen KDV, İSO İkinci 500 şirketleri için önemli bir sorun olmaya devam etti.
Söz konusu vergi yüzde 72,7 artarak 8,9 milyar liraya ulaştı.
Ar-Ge yapan kuruluş sayısı 228’e düştü
İSO İkinci 500’de Ar-Ge yapan kuruluş sayısı geçen yıl 2021 yılına göre 7 azalarak 228’e düştü. Ar-Ge harcamaları ise yüzde 111,5 artarak 2,8 milyar liraya ulaştı.
Şirketlerde istihdam yüzde 0,1 artarak 261 bin kişiye ulaştı. Aynı yıl maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 75,9 oldu.
İkinci 500’de ise halka açık şirket sayısı 5 azalarak 26’ya geriledi.
Son yıllarda sayıca azalsa da listede en büyük paya 142 firmayla İstanbul Sanayi Odası sahip olurken, onu 39’ar firmayla Ege Bölgesi Sanayi Odası ve Kocaeli Sanayi Odası, 35 firmayla Gaziantep, 34 firma ile Bursa takip etti. ve 16 ile Konya.
